Tình hình sản xuất và xuất khẩu các nông sản chủ lực của Việt Nam năm 2016 và dự báo kế tiếp

Bảng sau đây cập nhật thống kê sản xuất và xuất khẩu các sản phẩm nông sản chủ lực của Việt Nam tính đến tháng 12/2016 và dự báo kế tiếp
Nguồn: GSO, các Bộ , các nhà giao dịch. Số liệu năm 2016 là số liệu dự báo, năm 2014-2015 là số liệu thực.

*: ước tính của các nhà giao dịch.

Thị trường Gạo

Việt Nam đứng thứ 3 thế giới về xuất khẩu gạo, sau Ấn Độ và Thái Lan, theo UN FAO. Xuất khẩu gạo thơm chiếm khoảng 10% tổng xuất khẩu gạo năm 2016 của Việt Nam. Trong năm 2016, ĐBSCL sản xuất 29,74 triệu tấn lúa, chiếm gần 70% tổng sản lượng lúa của Việt Nam, theo dữ liệu Tổng cục Thống kê (GSO), cung ứng 90% lúa gạo khả dụng xuất khẩu của cả nước. Việt Nam giữ lại khoảng 20% lúa cho dự trữ. Việt Nam hiện đang đặt mục tiêu giảm thất thoát sau thu hoạch xuống dưới 8% tổng sản lượng đến năm 2020, từ mức gần 14% hiện nay.
Việt Nam cũng đặt mục tiêu giảm diện tích trồng lúa để ứng phó với biến đổi khí hậu, tập trung tại các vùng nhiễm mặn và thiếu nước. Việt Nam hiện có hơn 80 nhà xuất khẩu gạo, chiếm thị phần khoảng 20% thương mại gạo toàn cầu. Những thị trường xuất khẩu gạo chính của Việt Nam trong năm 2016 là Trung Quốc, Ghana và Philippines.

Lưu ý: Tiêu dùng gạo và dự trữ gạo cuối kỳ là từ báo cáo USDA
Dự đoán của VFA không bao gồm xuất khẩu gạo qua biên giới sang Trung Quốc

* Giá gạo là giá FOB cảng Sài Gòn

Thị trường Cà phê

Việt Nam là nước sản xuất cà phê lớn thứ 2 thế giới sau Brazil và là nước sản xuất cà phê Robusta lớn nhất thế giới. Việt Nam chiếm gần 20% tổng sản lượng cà phê toàn cầu. Trong niên vụ 2016/17, Việt Nam đã thu hoạch được 80% nhưng những cơn mưa lớn trong thời gian gần đây có thể làm giảm sản lượng và chất lượng hạt. Hiệp hội cà phê và cacao Việt Nam vừa điều chỉnh giảm dự báo thiệt hại sản lượng cà phê niên vụ 2016/17 từ 20 – 25% xuống còn 10 – 20%.
Chính phủ Việt Nam đặt mục tiêu duy trì diện tích trồng cà phê 600.000ha đến năm 2020 và sản xuất 1,7 triệu tấn cà phê hàng năm. Việt Nam hiện có khoảng gần 100 doanh nghiệp xuất khẩu đang hoạt động, dẫn đầu bởi Intimex, Simexco và Tín Nghĩa. Đức, Mỹ và Ý là những nước nhập khẩu cà phê Việt Nam lớn nhất trong năm 2016.

Lưu ý: Số liệu xuất khẩu của USDA là cà phê xanh

* Giá cà phê Robusta là giá FOB cảng Sài Gòn

Thị trường Hạt tiêu

Việt Nam là nước sản xuất – xuất khẩu hạt tiêu đen lớn nhất thế giới, chiếm hơn 30% thương mại hạt tiêu toàn cầu. Việt Nam cũng mua hạt tiêu từ Campuchia, Indonesia và Brazil để tái xuất. Hạt tiêu trắng chiếm gần 15% tổng xuất khẩu hạt tiêu của Việt Nam. Thu hoạch hạt tiêu tại Việt Nam bắt đầu từ tháng 2, đạt cao điểm vào tháng 3 và kết thúc vào tháng 5.
Diện tích trồng hạt tiêu hiện tại ở Việt Nam đã vượt mục tiêu sản xuất 140.000 tấn từ 50.000ha đến năm 2020. Mỹ, UAE và Ấn Độ là những nước nhập khẩu hạt tiêu lớn nhất của Việt Nam trong năm 2016.

Thị trường Cao su

Việt Nam là nhà sản xuất cao su tự nhiên lớn thứ 3 thế giới, sau Thái Lan và Indonesia, và là nước xuất khẩu cao su lớn thứ 4 thế giới, sau Thái Lan, Indonesia và Malaysia. Thu hoạch mủ tạm ngừng trong tháng 2 – 3 hàng năm để cây tái tạo mủ. Hoạt động cạo mủ quay trở lại vào cuối tháng 4 và đạt cao điểm vào từ tháng 11. Hơn 500 nhà xuất khẩu đang chiếm 80% tổng sản lượng cao su của Việt Nam. Việt Nam cũng tạm nhập tái xuất cao su từ Thái Lan, Campuchia và Indonesia. Trung Quốc, Malaysia và Ấn Độ là những nước nhập khẩu cao su lớn nhất của Việt Nam trong năm 2016.

Thị trường Chè

Chè đen chiếm gần 80% xuất khẩu chè của Việt Nam. Pakistan, Nga và Đài Lan là những nước nhập khẩu chè lớn nhất của Việt Nam năm 2016 theo lượng. Việt Nam là nước sản xuất – xuất khẩu chè lớn thứ 5 thế giới, đặt mục tiêu duy trì khoảng 140.000ha trồng chè đến năm 2020.

Thị trường Hạt điều

Việt Nam là nước xuất khẩu hạt điều lớn nhất thế giới, chỉ giữ lại 7% tổng sản lượng cho tiêu dùng nội địa và chiếm thị phần hơn 50% thương mại điều toàn cầu. Thời gian thu hoạch hạt điều tại Việt Nam diễn ra từ tháng 2 – 6 hàng năm. Phần lớn diện tích trồng điều tại Việt Nam tập trung ở miền Nam, với năng suất trung bình 1.06 tấn/ha. Khoảng 460 nhà sản xuất nội địa Việt Nam đang đối mặt với tình trạng thiếu hụt nguồn cung điều thô và chất lượng không ổn định do sản xuất điều thô nội địa chỉ đáp ứng 1/3 công suất chế biến.
Việt Nam nhập khẩu hơn 1 triệu tấn điều thô trong năm 2016, tăng 21,4% so với năm 2015, chủ yếu từ châu Phi. Việt Nam đặt mục tiêu sản xuất 450.000 tấn điều thô đến năm 2020, từ diện tích 350.000ha. Mỹ và Hà Lan là các thị trường xuất khẩu hạt điều chính của Việt Nam trong năm 2016.